دیواندەرە بە دووری ٩٨ کیلۆمەتر لە باکووری شاری سنە و لە بەرزایی ١٨٥٠ مەتر لە ئاستی دەریاوە هەڵکەوتووە. ئەم شارە کەش و هەوایەکی شاخاوی هەیە لەگەڵ زستانی سارد و هاوینێکی سووک و نەرم و بە هۆی نزیکی لە ئێرانەوە لە ڕۆژهەڵاتەوە واتە شاری بیجاڕ کەشوهەوایەکی هاوشێوەی ئەم شارەی هەیە.
شاری دیواندرە سێ بەشی "مێرکەزی"، "کرافتو" و "ساراڵ"، دوو شاری "دیواندرێ" و "زەرینە" و نۆ ناوچەی گوندنشینی هەیە.
ئەم ڕووبەرە نزیکەی ١٥٪ی پارێزگای کوردستان دەگرێتەوە. لە شاری دیوانده ره زۆر ڕووبار دەڕژێن، زۆربەیان لە توانەوەی بەفر و بارانبارینی وەرزییەوە دەڕژێن. دیواندرێ یەکێکە لە ناوەندە سەرەکییەکانی بەرهەمهێنانی گەنم و بەخێوکردنی ئاژەڵ لە پارێزگای کوردستان بەهۆی بوونی دەشتە زۆر فراوانەکانی ئۆباتوو و سەرال. کشتوکاڵ و بەخێوکردنی ئاژەڵ، هاوکات لەگەڵ چالاکییە خزمەتگوزارییەکان، ڕۆڵێکی جەوهەری لە ئابووری و ژیانی خەڵکی ئەم هەرێمەدا دەگێڕن. بوونی زۆرێک لە شوێنەوارە کۆنەکان وەک ئەشکەوتی کەرفتو باس لە شارستانیەتی کۆنی ئەم ناوچەیە دەکات کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ دوو هەزار ساڵ پێش زایین.
زمانی خەڵکی دیواندەرە سورانی کوردییە و لەهجەی تایبەت بە خۆیان هەیە. لەم شارە نەتەوە و خێڵە جیاوازەکانی وەک گۆران، گۆڵباغی، تیلکۆی، جاف، مێنمی (مەندەمی) بەرەزەندە، خەجەوەند، خێڵی کەلهوڕ، خێڵی زەند و قەقالی پێکەوە دەژین. زۆربەی خەڵکی دیواندەرە سوننەن.
بۆ زانینی ڕێنماییەکان و بۆ چوون بۆ دیوانده رە کلیک لێرە بکە
ئارکرافتو گەورەترین ئەشکەوتی ئێرانە کە درێژییەکەی ٧٥٠ مەترە. ئەم ڕێڕەوی پێچاوپێچە لق و پۆپی دەبێت بۆ دەرگا و ڕێڕەوی جۆراوجۆر و هەر لەبەر ئەم هۆکارەش کەس نەیتوانیوە هەموو ئەم ڕێگایانە دەستنیشان بکات و نەخشەیەکی تەواوی بۆ ئامادە بکات. ئەشکەوتی کارفۆتۆ بە یەکێک لە دیمەنە سەرنجڕاکێشەکانی ڕۆژئاوای وڵات دادەنرێت و کۆمەڵێک جوانی سروشتی و هەوڵی مرۆڤە بۆ زاڵبوون بەسەر سروشت و ژیانێکی باشتر و سەلامەتتر.
بۆ زانینی ڕێنماییەکان و بۆ چوونە ئەشکەوتی که ره فتو کلیک لێرە بکە
چل چه مه یەکێکە لە ناوچە جوان و پاکەکانی کوردستان، کە هەمیشە شوێنێکی ئارام بووە بۆ سروشتدۆستان بە سروشتی جوان و ناوازەی خۆی.
ئەم سروشتە پاکە و کۆمپلێکسی شاخاوی جوانی فۆرتی سپرینگز دەکەوێتە کوردستان لەسەر سنووری نێوان شارەکانی دیواندرێ و سەققز بە نزیکەی ٢٠ لوتکە بە بەرزترین بەرزی ٣٠٠٠ مەتر، بۆ گەیشتن پێی دەبێت چەندین ڕێگای دوور و درێژ بە پێ بڕۆیت و ئەم ڕێگا جوانە... هەمیشە لەبەرچاو دەگیرێت شاخەوانان شوێنی...
بۆ زانینی ڕێنماییەکان و بۆ چوون بۆ چل چەمه کلیک لێرە بکە
سارال یەکێکە لەو سێ قەزایەی شاری دیواندەرە کە لە 43 گوند پێکهاتووە و لەوەڕگەی سەوز و چەندین شوێنی مێژوویی و دیمەنی هەیە، ژمارەیەکی زۆر خەڵکی ئەو پارێزگایە و ڕێبوار و گەشتیار لە پارێزگاکانی دیکەی وڵاتەوە هەیە ناوچەی سارال کانییەکی گەشاوە و تازەگەری هەیە بەهۆی بارانبارینی دروست
لە نێو چیاکانی ساراڵدا دەتوانین ئاماژە بە زاه ڕێدوان، زیراوای شیرکوج، کەلاڤێرش، غێ لاریانە، تە ڤریزخاتون، مارێه دار، شێخ لەتیف، چاروە ساوەر، قەزڵبەلاغ، خێ لە کۆژ، ڕێش و سێپی بکەین.